Đáo hạn phái sinh là gì? Những điều cần lưu ý khi đáo hạn phái sinh

Đáo hạn phái sinh không chỉ là một khái niệm cơ bản trong lĩnh vực phái sinh mà còn là một yếu tố chủ chốt có thể ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư. Đây là lúc mà sự hiểu biết sâu sắc về cách thức hoạt động của thị trường có thể giúp nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro. Trong bài viết này, AnfinX sẽ cũng bạn tìm hiểu chi tiết về đáo hạn phái sinh và cách nó tác động đến chiến lược đầu tư của bạn.

Ngày đáo hạn phái sinh là gì?

Ngày đáo hạn phái sinh (hay còn gọi là ngày hết hạn phái sinh, ngày đáo hạn hợp đồng phái sinh) là ngày giao dịch cuối cùng của một hợp đồng phái sinh. Vào ngày này, hợp đồng sẽ hết hiệu lực và các nhà đầu tư phải thực hiện việc thanh toán và tất toán vị thế của mình.

Xem thêm: "Đầu tư phái sinh là gì? Ưu và nhược điểm nhà giao dịch cần biết"

Phiên đáo hạn phái sinh là gì?

Phiên giao dịch đáo hạn phái sinh (hay còn gọi là phiên khớp lệnh đáo hạn, phiên thanh toán phái sinh) là phiên giao dịch diễn ra vào ngày đáo hạn của một hợp đồng phái sinh. Vào phiên này, tất cả các vị thế mua và bán còn lại trong hợp đồng sẽ được tự động khớp lệnh và thanh toán theo giá khớp lệnh tại thời điểm đóng cửa phiên giao dịch.

Đặc điểm của phiên giao dịch đáo hạn phái sinh:

• Khối lượng giao dịch tăng cao: Do nhà đầu tư cần tất toán vị thế của mình trước khi hợp đồng hết hạn, nên khối lượng giao dịch trong phiên đáo hạn thường cao hơn nhiều so với các phiên giao dịch thông thường.

• Biến động giá mạnh: Tâm lý nhà đầu tư và các yếu tố thị trường có thể khiến giá hợp đồng phái sinh biến động mạnh trong phiên đáo hạn.

• Nguy cơ thanh khoản thấp: Do số lượng nhà đầu tư muốn giao dịch trong phiên đáo hạn có thể cao hơn so với số lượng nhà đầu tư sẵn sàng giao dịch, nên nguy cơ thanh khoản thấp (thiếu người mua hoặc người bán) có thể xảy ra.

Ngày đáo hạn phái sinh ở thị trường Việt Nam là ngày nào?

Tại thị trường Việt Nam, thời gian đáo hạn phái sinh thường được quy định là ngày Thứ Năm thứ ba trong tháng đáo hạn. Nếu ngày này trùng với ngày nghỉ lễ, ngày giao dịch liền trước đó sẽ được xem là ngày đáo hạn.

Lưu ý:

• Lịch đáo hạn phái sinh có thể thay đổi theo quy định của Sở Giao dịch Hàng hóa. Do đó, nhà đầu tư cần thường xuyên theo dõi thông báo từ Sở Giao dịch để cập nhật lịch đáo hạn chính xác nhất.

• Ngày thanh toán cuối cùng thường là vào ngày thứ 2 sau ngày đáo hạn.

Xem thêm: "Hợp đồng phái sinh là gì? Hợp đồng phái sinh bao nhiêu tiền?"

Những điều cần lưu ý trong ngày đáo hạn phái sinh

Lịch đáo hạn phái sinh

Nhà đầu tư cần nắm rõ thời gian đáo hạn của từng hợp đồng phái sinh mà mình đang tham gia giao dịch để có kế hoạch thanh toán hoặc chuyển đổi vị thế phù hợp. Lịch đáo hạn phái sinh thường được công bố trên website của Sở Giao dịch Hàng hóa và các công ty giao dịch.

Lịch đáo hạn có thể thay đổi theo quy định của Sở Giao dịch Hàng hóa, do đó nhà đầu tư cần thường xuyên theo dõi thông báo để cập nhật lịch chính xác nhất.

Quản lý vị thế

Biến động giá cả vào ngày đáo hạn có thể trở nên mạnh mẽ hơn do ảnh hưởng từ tâm lý nhà đầu tư và các yếu tố thị trường khác. Điều này đòi hỏi nhà đầu tư phải theo dõi sát sao và điều chỉnh vị thế giao dịch một cách linh hoạt để giảm thiểu rủi ro. 

Bên cạnh đó, việc thiết lập các mức dừng lỗ và lợi nhuận sẽ giúp nhà đầu tư tự động cắt lỗ hoặc chốt lời khi giá cả đạt đến một mức nhất định, từ đó kiểm soát rủi ro một cách hiệu quả và bảo vệ lợi nhuận đã có. 

Việc sử dụng đòn bẩy cao trong giao dịch có thể là con dao hai lưỡi, vừa có thể gia tăng lợi nhuận nhưng cũng đồng thời tăng cường rủi ro. Do đó, việc quản lý tỷ lệ đòn bẩy một cách cân nhắc, phù hợp với khả năng tài chính và mức độ chấp nhận rủi ro của nhà đầu tư là hết sức quan trọng.

Tác động từ thị trường cơ sở

Giá cả hợp đồng phái sinh thường biến động theo giá của tài sản cơ sở. Do đó, nhà đầu tư cần theo dõi biến động giá của tài sản cơ sở để dự đoán xu hướng giá của hợp đồng phái sinh. 

Theo dõi những điều chỉnh trong tương lai

Sở Giao dịch Hàng hóa có thể thay đổi quy định về giao dịch phái sinh, bao gồm lịch đáo hạn, cách thức thanh toán, mức phí giao dịch... Do đó, nhà đầu tư cần theo dõi thông báo của Sở Giao dịch để cập nhật những thay đổi mới nhất.

Một số thắc mắc về đáo hạn phái sinh

Điều gì sẽ xảy ra nếu đến ngày đáo hạn mà nhà đầu tư không đóng vị thế đối với hợp đồng tương lai?

Nếu đến ngày đáo hạn mà nhà đầu tư không đóng vị thế đối với hợp đồng tương lai, hợp đồng sẽ tự động được tất toán lãi/lỗ và thực hiện bù trừ thanh toán. Sau ngày giao dịch cuối cùng, hợp đồng đáo hạn sẽ không còn được giao dịch nữa. Hợp đồng sẽ tự động thanh toán theo giá đóng cửa của chỉ số cơ sở tương ứng

Đây là quy trình tự động và không yêu cầu sự can thiệp của nhà đầu tư. Vì vậy nhà đầu tư nên theo dõi sát sao và quản lý vị thế của mình để tránh những bất ngờ không mong muốn vào ngày đáo hạn.

Giá thanh toán có bị ảnh hưởng gì nếu không đóng vị thế vào ngày đáo hạn hợp đồng tương lai?

Giá thanh toán của hợp đồng tương lai được xác định vào ngày đáo hạn dựa trên giá khớp lệnh tại thời điểm đóng cửa phiên giao dịch. Giá này sẽ được sử dụng để thanh toán cho tất cả các nhà đầu tư có vị thế trong hợp đồng, bất kể họ có đóng vị thế hay không.

Lý do khiến cho giá trước khi đáo hạn phái sinh có sự biến động?

Có một số lý do chính khiến cho giá trước khi đáo hạn của hợp đồng phái sinh có sự biến động:

• Định hướng lại vị thế: Nhà đầu tư thường muốn điều chỉnh lại vị thế của mình trước ngày đáo hạn để phản ánh đúng đắn hơn với quan điểm và dự đoán của họ về thị trường.

• Áp lực mua hoặc bán: Nếu có áp lực mua hoặc bán lớn trên thị trường cơ sở, điều này có thể tạo ra sự biến động trong giá đóng cửa, và do đó ảnh hưởng đến giá thanh toán của hợp đồng phái sinh.

• Tác động từ nhà tạo lập thị trường: Trong ngày đáo hạn, các nhà tạo lập thị trường có thể tác động đến giá trị của chỉ số cơ sở để hợp đồng phái sinh đáo hạn theo hướng có lợi cho họ.

Đáo hạn phái sinh không chỉ là một dấu mốc quan trọng trong chu kỳ đầu tư mà còn là cơ hội để nhà đầu tư đánh giá lại chiến lược và điều chỉnh hướng đi cho phù hợp. Qua bài viết này, hy vọng rằng bạn đã có cái nhìn toàn diện hơn về đáo hạn phái sinh và sẵn sàng đối mặt với những thách thức cũng như cơ hội mà nó mang lại. 

Theo dõi AnfinX để tìm hiểu thêm nhiều kiến thức và mở ra cánh cửa thành công của thị trường đầu tư phái sinh.