Các yếu tố ảnh hưởng đến giá đậu tương thế giới

Trên thực tế sẽ có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương, ví dụ như sản lượng của các “gã khổng lồ”, báo cáo WASDE USDA, nhu cầu tiêu thụ, khí hậu, yếu tố vĩ mô,… Tất cả yếu tố này sẽ cùng tương tác để tạo nên những nhịp tăng/giảm giá đậu tương trên thị trường toàn cầu. Theo dõi tiếp bài viết này, AnfinX sẽ phân tích chi tiết từng yếu tố để bạn nắm rõ và tự tin ra quyết định trên thị trường phái sinh.

1. Yếu tố cung cầu: Sức mạnh tuyệt đối của nông sản

1.1. Sản lượng từ những “Gã Khổng Lồ” (Mỹ, Brazil, Argentina)

Mỹ, Brazil và Argentina là ba nhà sản xuất đậu tương lớn nhất thế giới, chiếm vị trí vô cùng quan trọng trong chuỗi cung toàn cầu và là một trong những yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương hôm nay. Trong đó:

• Brazil đứng đầu trong sản lượng đậu tương thế giới, nhờ có diện tích đất lớn, khí hậu thuận lợi, chi phí đất & lao động thấp hơn ở nhiều vùng.
• Mỹ có công nghệ canh tác tiên tiến, chi phí sản xuất ở nhiều vùng có thể cao hơn Brazil nhưng hạ tầng tốt giúp vận chuyển và lưu thông hàng hóa hiệu quả.
• Argentina là nước đi đầu trong sản xuất phụ phẩm đậu tương. Dù nước này sản lượng thu hoạch nhỏ hơn nhưng nổi bật ở khâu chế biến khô dầu đậu tương. 

Báo cáo USDA (Mỹ) bao gồm nhiều loại, trong đó quan trọng nhất là WASDE - báo cáo hàng tháng về cung và cầu nông sản toàn cầu và Mỹ. Loại báo cáo này tác động trực tiếp đến giá đậu tương hôm nay:

• Tình huống giá giảm: Sản lượng thực tế từ Mỹ, Brazil hoặc Argentina cao hơn dự báo trong báo cáo WASDE USDA, hoặc khi USDA nâng ước tính diện tích gieo trồng, năng suất, dẫn tới tồn kho cuối kỳ tăng sẽ làm thị trường thấy rằng nguồn cung dư thừa, kết quả là giá đậu tương thế giới có xu hướng giảm. 
• Tình huống giá tăng: Nếu sản lượng từ các “gã khổng lồ” thấp hơn dự báo do hạn hán, sâu bệnh, chi phí đầu vào tăng hoặc báo cáo USDA hạ ước tính năng suất/diện tích thu hoạch thì tồn kho dự kiến bị thu hẹp. Trong trường hợp này, giá đậu tương thế giới thường tăng mạnh, do nhà nhập khẩu “chạy đua” đặt hàng, vì lo sợ thị trường thiếu hụt.

Sản lượng là yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương

→ Xem thêm:

• Cập nhật giá dầu đậu tương hôm nay mới nhất
• Cập nhật giá khô đậu tương hôm nay theo thời gian thực

1.2. Nhu cầu tiêu thụ khổng lồ từ Trung Quốc

Trung Quốc là quốc gia nhập khẩu đậu tương hàng đầu trên toàn cầu. Vì thế, nhu cầu của nước này sẽ là yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương mạnh mẽ, cụ thể:

• Nhu cầu đậu tương ở Trung Quốc tăng: Giả sử Trung Quốc phục hồi đàn lợn sau đại dịch như dịch tả châu Phi (ASF) thì lợn sẽ được tái đàn nhiều, cần nhiều thức ăn, thúc đẩy việc nghiền đậu tương tăng mạnh, cần nhập khẩu đậu tương và đậu khô nhiều hơn, làm giá đậu tương hôm nay tăng do thị trường lo sợ thiếu nguồn cung.
• Nhu cầu đậu tương ở Trung Quốc giảm: Nếu ASF bùng phát mạnh hoặc dịch bệnh hay tác động môi trường khiến đàn lợn sụt giảm - ví dụ như nhiều hộ chăn nuôi bị thiệt hại, giảm số lượng lợn sẽ dẫn đến giảm nhu cầu đậu khô trong ngành thức ăn chăn nuôi. Từ đó nhu cầu nhập khẩu đậu tương giảm, khiến giá rớt xuống bất ngờ. 

1.3. Tồn kho và dự trữ toàn cầu

Báo cáo tồn kho là một trong những chỉ số quan trọng nhất để đánh giá tình trạng cung - cầu đậu tương toàn cầu. Nó cho thấy lượng đậu tương còn lại sau khi trừ đi mức tiêu thụ trong niên vụ. Vì thế, các báo cáo tồn kho cũng là yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương: 

• Khi tồn kho cao: Nếu tồn kho cao hơn mức dự báo, điều này cho thấy nguồn cung dư thừa. Thị trường sẽ đánh giá rằng có thể nhập khẩu nhiều, không cần lo ngại về thiếu hụt, khiến giá đậu tương thế giới có xu hướng giảm hoặc ít biến động. Nhà xuất khẩu phải cạnh tranh về giá, người mua có thể trì hoãn mua nếu dự đoán giá sẽ tốt hơn.
• Khi tồn kho thấp: Nếu tồn kho thấp hơn kỳ vọng, do sản lượng kém, thiên tai, chi phí đầu vào tăng, xuất khẩu mạnh thì điều này báo hiệu nguồn cung “căng thẳng”. Thị trường lo ngại thiếu hụt, dẫn đến giá đậu tương thế giới tăng mạnh. Khi tồn kho thấp, bất cứ thông tin bất lợi nào đều có thể khuấy động tâm lý thị trường làm giá “nhảy” liên tục.

Xem báo cáo tồn kho để dự đoán biến động thị trường hàng hóa

→ Xem thêm: Nguyên tắc tối đa hóa lợi nhuận khi đầu tư hàng hóa phái sinh

2. Yếu tố tự nhiên và thời tiết

2.1. Tác động của hạn hán và lũ lụt

Thời tiết đóng vai trò quyết định cho năng suất đậu tương ở các vùng trồng trọng điểm như miền Trung - Tây Brazil, các bang Midwest của Mỹ và những khu vực Argentina ở phía đông và bắc. Song song với đó, thời tiết cũng được xem là một yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương toàn cầu:

• Khi có hạn hán hoặc lũ lụt nặng: Nếu các nước sản xuất chủ lực xảy ra hạn hán trong giai đoạn nhạy cảm (ra hoa, phát triểnquả), hoặc lũ lụt/ mưa lớn khi thu hoạch thì sản lượng thực tế sẽ suy giảm mạnh. Kết quả là cung giảm, làm giá đậu tương thế giới tăng.
• Khi thời tiết thuận lợi: Mưa đều trong giai đoạn gieo trồng, tháng nóng nhưng không quá khô, không có lũ lụt bất thường thì năng suất tốt, cây phát triển đầy đủ, nguồn cung dồi dào. Trong trường hợp đó, giá đậu tương toà n cầu có xu hướng ổn định hoặc giảm do thừa cung.

Thời tiết ảnh hưởng đến giá đậu tương

2.2. Hiện tượng khí hậu El Niño và La Niña

El Niño và La Niña là hai pha đối nghịch trong chu kỳ khí hậu gọi chung là ENSO:

• El Niño xảy ra khi nhiệt độ mặt biển ở vùng trung - đông Thái Bình Dương xích đạo cao hơn mức bình thường, ảnh hưởng đến mô hình gió, mức mưa, độ ẩm ở nhiều khu vực. Nó thường dẫn đến khí hậu khô hơn, nóng hơn ở một số vùng, ẩm hơn ở vùng khác.
• La Niña là giai đoạn lạnh hơn bình thường mặt biển ở vùng trung - đông Thái Bình Dương, với gió đông mạnh hơn, mưa nhiều hơn ở một số nơi, khô hơn ở nơi khác. Tình trạng này tác động rõ ràng vào mùa trồng và thu hoạch đậu tương ở các khu trọng điểm như Nam Mỹ và Mỹ.

Chính vì thế, El Niño và La Niña sẽ là một yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương:

• Khi El Niño diễn ra: El Niño làm giảm lượng mưa hoặc gây nóng bất thường trong giai đoạn gieo trồng/ra hoa/phát triển hạt ở các vùng sản xuất lớn. Điều này làm năng suất đậu tương bị ảnh hưởng tiêu cực, sản lượng giảm so với kỳ vọng. Thị trường sẽ phản ứng bằng cách đẩy giá đậu tương  tăng do lo ngại thiếu nguồn cung và ngược lại.
• Khi La Niña diễn ra: La Niña mang về mưa tốt hoặc nhiệt độ vừa phải trong những vùng ít bị ảnh hưởng, hoặc việc gieo trồng điều chỉnh thời vụ hợp lý, thì sản lượng có thể chỉ giảm nhẹ hoặc không đáng kể nếu tồn kho đầu kỳ cao. Người mua ít bị lo lắng nên giá có thể ổn định hoặc giảm đôi chút và ngược lại.

Khí hậu ảnh hưởng đến giá đậu nành Mỹ hôm nay

3. Yếu tố kinh tế vĩ mô và chính trị

3.1. Tỷ giá hối đoái và sức mạnh đồng USD

Sức mạnh của đồng USD là một yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương mà nhà đầu tư nên chú ý. Vì trên thị trường quốc tế, đậu tương được định giá chủ yếu bằng đồng USD:

• Khi USD mạnh: USD mạnh làm đậu tương trở nên đắt hơn khi các nước nhập khẩu mua bằng ngoại tệ khác, khiến nhu cầu nhập khẩu giảm, dẫn tới giá đậu tương giảm. Ngoài ra, USD mạnh thường đi kèm chính sách tiền tệ thắt chặt (lãi suất cao), nên chi phí vay cao hơn, làm giảm đầu tư, giảm nhập khẩu và gián tiếp tạo áp lực giảm giá đậu tương.
• Khi USD yếu: Nếu USD suy yếu so với các loại ngoại tệ lớn, đậu tương khi được niêm yết bằng USD trở nên rẻ hơn đối với người mua quốc tế. Điều này làm tăng xuất khẩu, đẩy giá đậu tương thế giới tăng. USD yếu cũng thường đi cùng chi phí vay thấp, kích thích cầu đầu tư và đầu cơ vào hàng hóa và sự mất cân bằng cung - cầu sẽ “kéo” giá lên.

3.2. Căng thẳng địa chính trị và chiến tranh thương mại

AnfinX mách cho bạn yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương tiếp theo là các vấn đề về căng thẳng chính trị và chiến tranh thương mại:

• Căng thẳng địa chính trị: Ví dụ bất ổn tại vùng sản xuất lớn, khủng hoảng chính trị, xung đột ở tuyến đường vận chuyển hay cảng xuất khẩu thì nguồn cung đậu tương sẽ bị gián đoạn, làm giá thế giới tăng lên. Khi tình hình ổn định hơn, người mua quốc tế cảm thấy yên tâm nhập khẩu, giúp giá đậu tương ổn định hoặc giảm nếu cung bất ngờ vượt cầu.
• Chiến tranh thương mại: Khi các quốc gia áp thuế nhập khẩu cao, trả đũa hàng hóa nông sản (như Mỹ - Trung Quốc), hoặc đưa ra hạn chế xuất khẩu/nhập khẩu đậu tương, thị trường gặp khó khăn dẫn đến giá giảm. Trong trường hợp nới lỏng thuế hoặc chính sách thương mại được cải thiện, giá sẽ chịu áp lực giảm nhờ cầu tăng và mở rộng thị trường.

Chính trị cũng có thể là yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương

4. Các yếu tố khác ảnh hưởng đến giá đậu tương

4.1. Giá dầu mỏ và giá khô dầu đậu tương

Giá của các sản phẩm liên quan đến đậu tương như khô đậu tương, dầu đậu tương, dầu mỏ cũng được đánh giá là yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương nghiêm trọng: 

• Giá đậu tương và giá dầu mỏ: Giá dầu mỏ tăng lên, chi phí vận chuyển và sản xuất (xăng dầu, phân bón, máy móc) cũng tăng, làm tăng chi phí đầu vào trồng đậu tương. Thêm vào đó, giá dầu mỏ cao khuyến khích việc sử dụng dầu đậu tương làm nguyên liệu cho nhiên liệu sinh học (biodiesel). Từ đó, nhu cầu đậu tương tăng mạnh, kéo giá lên và ngược lại.
• Giá đậu tương và giá khô dầu đậu tương: Giá khô đậu tương là yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương khá mạnh vì nó là sản phẩm phụ chính sau quá trình ép dầu. Nếu giá của khô đậu tương cao do nhu cầu chăn nuôi lớn, thì dĩ nhiên là nhu cầu tiêu thụ đậu tương nguyên liệu cho sản xuất tăng lên, làm giá đậu tương tăng và ngược lại.

→ Xem thêm:

• Thông tin về thị trường đầu tư dầu đậu tương phái sinh
• Thông tin về thị trường đầu tư khô đậu tương phái sinh

4.2. Hoạt động đầu cơ và tâm lý thị trường

Một yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương khác là hoạt động đầu cơ của các quỹ đầu tư và những nhà đầu tư lớn. Họ không nhất thiết sản xuất hay tiêu thụ đậu tương thực sự, nhưng vì giữ vị thế tài chính lớn nên báo cáo vị thế của họ thường được theo dõi chặt chẽ để dự đoán xu hướng thị trường phái sinh:

• Báo cáo COT: Nếu báo cáo cho thấy quỹ đang mở rộng vị thế “long” (mong giá tăng), thị trường thường phản ứng bằng cách đẩy giá lên trước đón nhận kỳ vọng; còn nếu quỹ chuyển sang “short” (mong giá giảm) hoặc đóng vị thế long thì đây là bước đầu hình thành xu hướng giảm giá ngắn hạn. 
• Tâm lý thị trường: Khi thị trường lo lắng về nguồn cung (thiếu mưa, hạn hán, chi phí logistics tăng…), tâm lý đầu cơ thường gia tăng, các quỹ có thể mua hợp đồng tương lai để “bảo hiểm” rủi ro thiếu hụt. Điều này đẩy giá lên nhanh do nhu cầu tài chính tăng, mặc dù sản lượng thực tế chưa giảm và ngược lại.

Giá đậu tương bị ảnh hưởng từ đầu cơ và tâm lý thị trường

→ Xem thêm: Phân tích tâm lý thị trường trong hàng hóa phái sinh

Lời kết

Tóm lại, các yếu tố ảnh hưởng giá đậu tương bao gồm cung - cầu thực tế, tồn kho, thời tiết và các “cú sốc” kinh tế. Mỗi nhân tố có thể lật ngược xu hướng giá trong ngắn hạn hoặc thay đổi cấu trúc cung cầu dài hạn. Việc nắm vững các yếu tố này giúp nhà đầu tư đậu tương phái sinh có thêm cơ sở phân tích và tự tin ra quyết định. Tải ứng dụng AnfinX ngay để nhận thông tin giá đậu tương, các báo cáo và cảnh báo thị trường trực tiếp trên điện thoại.