Tính mùa vụ của hàng hóa và cách giao dịch hiệu quả

Tại thị trường hàng hóa phái sinh, một số hàng hóa, đặc biệt là hàng hóa thuộc nhóm nông sản thường có mức biến động giá cao bởi đây là loại hàng hóa bị ảnh hưởng nặng nề bởi tính mùa vụ.

Nắm bắt được tính mùa vụ của hàng hóa sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra được những quyết định giao dịch hiệu quả vào những thời điểm thích hợp, từ đó đạt được lợi nhuận cao trong đầu tư.

Tính mùa vụ là gì?

Tính mùa vụ là thuật ngữ chỉ sự biến động về giá và nhu cầu của các mặt hàng theo từng mùa trong năm. Những thay đổi này được thúc đẩy bởi các yếu tố như điều kiện thời tiết, mùa thu hoạch, hay thói quen tiêu thụ theo mùa.

Việc nhận diện và phân tích tính mùa vụ của từng loại hàng hóa giúp các nhà đầu tư dự đoán xu hướng giá cả, từ đó đưa ra chiến lược giao dịch hiệu quả nhất.

Nông sản, năng lượng là những loại hàng hóa chịu sự tác động rõ rệt của tính mùa vụ.

• Nông sản: Các loại cây trồng như lúa mì, ngô, đậu tương có chu kỳ mùa vụ rõ ràng, khiến nguồn cung và giá cả thay đổi theo mùa.
• Năng lượng: Nhu cầu dầu thô, khí đốt có thể tăng vào mùa đông do nhu cầu sưởi ấm, hoặc giảm vào mùa hè khi nhu cầu ít hơn.

Cà phê là một ví dụ tiêu biểu về hàng hóa chịu tác động mạnh từ tính mùa vụ. Thời điểm thu hoạch cà phê thường diễn ra vào mùa hè và mùa thu, dẫn đến sự gia tăng về nguồn cung và kéo theo giá giảm.

Tuy nhiên, vào mùa đông và mùa xuân, khi nguồn cung giảm và nhu cầu tiêu thụ tăng cao, đặc biệt ở các quốc gia tiêu thụ lớn, giá cà phê thường có xu hướng tăng.

Đây là cơ hội để các nhà đầu tư hàng hóa phái sinh khai thác sự chênh lệch giá qua các mùa. Cà phê là ví dụ điển hình cho ảnh hưởng của tính mùa vụ đến thị trường hàng hóa

Các yếu tố ảnh hưởng đến tính mùa vụ

1. Sự biến đổi thời tiết và mùa vụ

Thời tiết là yếu tố ảnh hưởng đến giá hàng hóa quan trọng nhất, tác động trực tiếp đến chu kỳ sản xuất của nhiều loại hàng hóa, đặc biệt là nông sản.

Mỗi loại cây trồng hoặc sản phẩm nông nghiệp đều có những điều kiện thời tiết lý tưởng để phát triển, như lượng mưa, ánh sáng, và nhiệt độ. 

Sự thay đổi thời tiết bất thường như hạn hán, lũ lụt, hoặc các hiện tượng thiên nhiên như El Niño và La Niña có thể gây ra biến động lớn trong sản xuất, ảnh hưởng đến nguồn cung và giá cả hàng hóa.

Do đó, các nhà đầu tư hàng hóa thường theo dõi sát sao dự báo thời tiết để dự đoán biến động của những loại hàng hóa này.

Vào năm 2020, La Niña đã gây ra tình trạng khô hạn nghiêm trọng ở Nam Mỹ, sản lượng đậu nành ở Argentina đã chạm đáy thấp nhất trong 14 năm do thiếu nước nghiêm trọng, đẩy giá tăng cao trên thị trường quốc tế.

2. Chu kỳ sản xuất và cung ứng của các mặt hàng

Mỗi loại hàng hóa đều có chu kỳ sản xuất và cung ứng khác nhau, ảnh hưởng trực tiếp đến tính mùa vụ của chúng.

Đối với hàng hóa nông sản, chu kỳ sản xuất được gắn liền với mùa gieo trồng và thu hoạch, dẫn đến sự biến động về nguồn cung theo mùa.

Đối với các mặt hàng như năng lượng hay kim loại, chu kỳ cung ứng có thể bị ảnh hưởng bởi hoạt động khai thác, sản xuất hoặc vận chuyển theo mùa.

3. Nhu cầu theo mùa của người tiêu dùng

Nhu cầu tiêu thụ của người dùng cũng thay đổi theo mùa, góp phần tạo nên tính mùa vụ cho nhiều loại hàng hóa. Đặc biệt, trong các lĩnh vực như năng lượng và thực phẩm, nhu cầu này biến động rõ rệt. 

Ở châu  Âu, việc tiêu thụ khí đốt tăng mạnh vào mùa đông khiến giá cả trở nên nhạy cảm hơn với nguồn cung, đặc biệt khi có các yếu tố bất ngờ như gián đoạn vận chuyển hoặc chính trị.

Ngược lại, mùa hè là thời điểm nhu cầu năng lượng chuyển hướng sang điện năng tại các quốc gia có mùa hè nóng bức, như Mỹ và Trung Quốc. Điều này cũng gây tác động đến giá cả năng lượng. 

Đối với các mặt hàng nông sản, nhu cầu thường tăng vào những dịp lễ tết hoặc mùa lễ hội. Ví dụ, nhu cầu đường và bông có thể tăng đột biến trong các dịp lễ hội tại Ấn Độ, đẩy giá cả lên cao.

4. Chính sách và quy định của nhà nước ảnh hưởng theo mùa vụ

Chính sách của chính phủ cũng có tác động đáng kể đến tính mùa vụ của hàng hóa, đặc biệt trong các ngành hàng nhạy cảm như nông nghiệp.

Nhiều quốc gia áp dụng các biện pháp trợ giá hoặc hạn chế xuất khẩu trong mùa thu hoạch để bảo vệ nông dân và ổn định giá cả nội địa. 

Vào năm 2021, Nga đã áp đặt hạn ngạch xuất khẩu lúa mì và thuế quan cao để đảm bảo nguồn cung trong nước, đồng thời kiểm soát giá lương thực trong bối cảnh sản lượng giảm do hạn hán.

Ngoài ra, các quy định về môi trường hoặc an toàn thực phẩm theo mùa vụ cũng có thể tác động đến chuỗi cung ứng và giá cả hàng hóa.

Chẳng hạn, trong mùa thu hoạch bông, một số quốc gia có thể áp dụng quy định nghiêm ngặt về môi trường hoặc sử dụng lao động, làm tăng chi phí sản xuất và ảnh hưởng đến giá trị của bông trên thị trường phái sinh.

Giao dịch hàng hóa theo tính mùa vụ như thế nào?

Để đầu tư hàng hóa hiệu quả, đặc biệt với các hàng hóa có tính mùa vụ, nhà đầu tư có thể dựa vào các chu kỳ và quy luật biến động giá do tác động của thời tiết, sản xuất và nhu cầu tiêu thụ theo mùa. 

1. Nghiên cứu mô hình mùa vụ lịch sử

Phân tích dữ liệu giá cả và sản lượng trong quá khứ là một phương pháp quan trọng để hiểu tính mùa vụ của hàng hóa.

Bằng cách nghiên cứu chu kỳ mùa vụ trong quá khứ, nhà đầu tư có thể xác định các giai đoạn mà giá cả tăng hoặc giảm theo mùa.

Ví dụ, các mặt hàng như ngô, lúa mì, và cà phê thường có các chu kỳ giá tăng vào thời điểm thu hoạch và giảm vào giữa mùa vụ.

Nhà đầu tư có thể sử dụng các công cụ hỗ trợ như biểu đồ mùa vụ hoặc các báo cáo phân tích mùa vụ của các tổ chức chuyên môn sẽ giúp nhà đầu tư có cái nhìn tổng quan và dự đoán chính xác hơn.

2. Theo dõi thời tiết và yếu tố tự nhiên

Thời tiết là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến nguồn cung nông sản và năng lượng. Nhà đầu tư nên theo dõi sát sao dự báo thời tiết và các hiện tượng khí hậu lớn như El Niño, La Niña.

Những biến động thời tiết bất thường có thể làm thay đổi sản lượng và tác động trực tiếp đến giá cả hàng hóa. 

3. Theo dõi thông tin thị trường

Thông tin thị trường liên quan đến sản lượng, nhu cầu tiêu thụ và chính sách của nhà nước là yếu tố cần thiết để dự đoán các biến động giá.

Nhà đầu tư cần theo dõi các báo cáo sản xuất từ các tổ chức uy tín như Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) hoặc các sàn giao dịch hàng hóa. 

Ví dụ, các báo cáo như USDA World Agricultural Supply and Demand Estimates (WASDE) thường công bố các dự báo về cung cầu, giúp nhà đầu tư điều chỉnh chiến lược giao dịch.

4. Kết hợp phân tích kỹ thuật

Phân tích kỹ thuật là phương pháp hữu hiệu giúp nhà đầu tư xác định xu hướng giá dựa trên dữ liệu lịch sử và biểu đồ giá.

Các công cụ phân tích như các chỉ báo kỹ thuật (Moving Average, RSI, MACD) kết hợp với phân tích mô hình giá giúp nhà đầu tư nắm bắt được các điểm mua vào và bán ra hợp lý. 

Đặc biệt, khi giao dịch hàng hóa có tính mùa vụ, các mô hình giá có xu hướng lặp lại, tạo cơ hội cho nhà đầu tư sử dụng các chiến lược phân tích kỹ thuật để dự đoán xu hướng.

5. Sử dụng các phương pháp quản lý rủi ro

Quản lý rủi ro là yếu tố không thể thiếu trong giao dịch hàng hóa phái sinh, đặc biệt là các loại hàng hóa có sự biến động lớn do yếu tố thời tiết và mùa vụ.

Khi giao dịch hàng hóa phái sinh, hãy luôn thiết lập lệnh dừng lỗ (stop-loss) và phân bổ nguồn vốn hợp lý, giúp giảm thiểu thiệt hại khi thị trường đi ngược lại dự đoán.

Lời kết

Đối với các sản phẩm có giá bị ảnh hưởng bởi tính mùa vụ, nhà đầu tư hãy luôn cẩn trọng bởi sự biến động giá của chúng có thể đến bất cứ lúc nào.

Đây có thể là một ưu điểm để nhà đầu tư có thể dự đoán trước các biến động thị trường, từ đó nắm bắt cơ hội thu lợi nhuận lớn.