Phân biệt hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn

Team Anfin

06/06/2024

Hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai đều có vai trò quan trọng trong việc quản lý rủi ro trên thị trường đầu tư tài chính.

Bài viết sau sẽ chỉ rõ những đặc điểm nổi bật và điểm khác biệt cơ bản giữa hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai, giúp bạn định hình chiến lược đầu tư phù hợp với mục tiêu cá nhân.

Điểm giống nhau giữa hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn

1. Đều là sản phẩm của thị trường phái sinh

Hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn đều là sản phẩm giao dịch trên thị trường hàng hóa phái sinh, sử dụng giá trị của tài sản như ngô, bạc, bạch kim để làm giá trị hợp đồng..

*Hợp đồng quyền chọn được sử dụng trong thị trường phái sinh*

2. Phương thức thanh toán

Thanh toán bằng tiền mặt, không thực hiện giao dịch vật lý tài sản cơ sở.

3. Thời gian đáo hạn

Có thời hạn nhất định, đến ngày đáo hạn hợp đồng sẽ được tự động thanh toán hoặc đóng vị thế.

4. Hình thức chuyển nhượng tài sản

Chuyển nhượng quyền sở hữu hợp đồng trên thị trường giao dịch phái sinh, không chuyển nhượng chính tài sản cơ sở.

5. Rủi ro thanh toán

Cả hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn đều được trung tâm bù trừ đảm bảo thanh toán, giảm thiểu tối đa rủi ro thanh toán.

6. Đối tượng sử dụng

Phục vụ cho các nhà đầu tư, nhà đầu cơ, nhà tạo lập thị trường nhằm phòng ngừa rủi ro, đầu cơ giá cả tài sản cơ sở, hoặc kiếm lợi nhuận từ biến động giá cả.

*Các hợp đồng tương lai và quyền chọn phục vụ đối tượng tham gia thị trường phái sinh*

Điểm khác nhau giữa hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn

1. Về khái niệm

	Hợp đồng quyền chọn	Hợp đồng tương lai
Định nghĩa	Hợp đồng trao cho bên mua quyền (nhưng không phải nghĩa vụ) mua hoặc bán một tài sản cơ sở với giá đã thỏa thuận trước (giá thực hiện) vào hoặc trước ngày đáo hạn.	Hợp đồng cam kết hai bên mua và bán một tài sản cơ sở với giá đã thỏa thuận trước vào ngày đáo hạn.
Bản chất	Mang tính quyền lợi	Mang tính nghĩa vụ
Ví dụ, giả sử bạn dự đoán giá hàng XYZ sẽ tăng trong vòng 2 tháng tới.	Bạn mua hợp đồng quyền chọn mua hàng XYZ với giá thực hiện là 100.000 đồng/đơn vị hàng và phí thanh toán là 5.000 đồng/đơn vị hàng. Quyền lợi của bạn: Nếu giá hàng XYZ tăng trên 100.000 đồng/đơn vị hàng: Bạn có quyền (nhưng không bắt buộc) mua hàng XYZ với giá 100.000 đồng/đơn vị hàng, sau đó bán ra thị trường với giá cao hơn để kiếm lời. Nếu giá hàng XYZ giảm dưới 100.000 đồng/đơn vị hàng: Bạn không có nghĩa vụ mua hàng và chỉ mất phí thanh toán 5.000 đồng/đơn vị hàng.	Bạn mua hợp đồng tương lai hàng XYZ với giá kỳ hạn là 105.000 đồng/hàng. Nghĩa vụ của bạn: Vào ngày đáo hạn hợp đồng (2 tháng sau): Bạn bắt buộc phải mua hàng XYZ với giá 105.000 đồng/đơn vị hàng, bất kể giá thị trường lúc đó là bao nhiêu.

2. Về đặc điểm

Đặc điểm	Hợp đồng quyền chọn	Hợp đồng tương lai
Tính chuẩn hóa	Có thể không chuẩn hóa hoặc có tính chuẩn hóa thấp hơn so với hợp đồng tương lai. Các điều khoản có thể được điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu cụ thể của người mua và người bán.	Có tính chuẩn hóa cao về giá trị, điều khoản, và khối lượng tài sản cơ sở. Chúng được thiết kế để giao dịch trên sàn giao dịch phái sinh.
Được niêm yết và giao dịch trên thị trường nào	Có thể được giao dịch trên sàn giao dịch phái sinh hoặc thông qua giao dịch OTC (Over-The-Counter), nơi các điều khoản có thể được tùy chỉnh.	Thường được niêm yết và giao dịch trên các sàn giao dịch phái sinh chính thức.
Bù trừ và ký quỹ	Người mua chỉ cần trả phí quyền chọn và không phải ký quỹ bổ sung. Người bán quyền chọn có thể phải ký quỹ để đảm bảo nghĩa vụ của mình.	Yêu cầu ký quỹ ban đầu và có thể yêu cầu ký quỹ bổ sung nếu giá di chuyển không thuận lợi. Bù trừ qua trung tâm bù trừ để đảm bảo thanh toán và giảm thiểu rủi ro thanh toán.
Đóng vị thế	Người mua có thể chọn không thực hiện quyền của mình, trong khi người bán quyền chọn phải thực hiện nghĩa vụ nếu quyền chọn được thực hiện.	• Hợp đồng tương lai: Có thể đóng vị thế bằng cách thực hiện giao dịch ngược lại trước ngày đáo hạn.
Tính bắt buộc	Người mua có quyền nhưng không có nghĩa vụ thực hiện giao dịch, trong khi người bán có nghĩa vụ phải thực hiện giao dịch nếu người mua quyết định thực hiện quyền của mình.	Cả người mua và người bán đều có nghĩa vụ phải thực hiện giao dịch theo điều khoản của hợp đồng
Quy mô hợp đồng	Quy mô hợp đồng có thể thay đổi tùy thuộc vào thỏa thuận giữa người mua và người bán.	Quy mô hợp đồng thường được chuẩn hóa và không thay đổi
Thanh khoản	Có tính thanh khoản thấp hơn so với hợp đồng tương lai, đặc biệt là khi chúng được giao dịch OTC (Over-The-Counter), nơi các điều khoản có thể được tùy chỉnh theo nhu cầu của người mua và người bán.	Thường có tính thanh khoản cao do được giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán phái sinh chính thức, nơi có nhiều nhà đầu tư tham gia.
Ứng dụng	Hedging (phòng ngừa rủi ro), đầu cơ theo xu hướng ngắn hạn, tạo chiến lược giao dịch phức tạp	Hedging (phòng ngừa rủi ro), đầu cơ theo xu hướng dài hạn, quản lý danh mục đầu tư

Có thể thấy rằng hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai đều có đặc điểm riêng biệt, phù hợp với các chiến lược đầu tư khác nhau. Việc lựa chọn hợp đồng quyền chọn hay hợp đồng tương lai không chỉ phụ thuộc vào mục tiêu tài chính mà còn cần phải xem xét kỹ lưỡng đến mức độ chấp nhận rủi ro của bạn.

Hy vọng rằng qua bài viết so sánh hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai này, bạn đã có thể nắm bắt được những kiến thức cơ bản và sẵn sàng áp dụng chúng vào quản lý danh mục đầu tư của mình. Theo dõi AnfinX để được cập nhật những thông tin mới nhất về đầu tư phái sinh!