Lo Ngại Việc Thêm Thủ Tục Hành Chính Không Hợp Lý
Nhật Minh
-23/09/2024
Dự thảo Nghị định về hoạt động mua bán hàng hóa qua Sở giao dịch hàng hóa cần được xây dựng trên tinh thần cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ doanh nghiệp và phù hợp với xu thế phát triển chung của thế giới.
Hiện tại, Bộ Công Thương đang lấy ý kiến về dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 158/2006/NĐ-CP, đã được sửa đổi bởi Nghị định 51/2018/NĐ-CP, để quy định chi tiết Luật Thương mại liên quan đến hoạt động mua bán hàng hóa qua Sở giao dịch hàng hóa.
Phát Sinh Thêm Nhiều Thủ Tục Hành Chính Không Cần Thiết
Nhiều ý kiến cho rằng dự thảo này đưa ra quá nhiều thủ tục hành chính liên quan đến ba giai đoạn trong suốt vòng đời của doanh nghiệp: từ khi thành lập, trong quá trình hoạt động cho đến khi chấm dứt. Cụ thể, dự thảo đề ra hàng loạt thủ tục hành chính dành cho các chủ thể tham gia vào hoạt động mua bán hàng hóa qua Sở giao dịch hàng hóa, bao gồm các thành viên kinh doanh, môi giới, nhà đầu tư cá nhân và tổ chức trong và ngoài nước.
Theo thống kê sơ bộ, dự thảo hiện tại phát sinh thêm 18 thủ tục hành chính mới và yêu cầu nộp 16 loại báo cáo. Mặc dù nhiều thủ tục vẫn giữ nguyên hình thức so với Nghị định 158/2006/NĐ-CP và Nghị định 51/2018/NĐ-CP, nhưng nội dung đã được mở rộng và phức tạp hơn. Thậm chí, một số thủ tục không nêu rõ quy trình, hồ sơ yêu cầu, tạo nguy cơ gây khó khăn cho doanh nghiệp. Ví dụ, thủ tục cấp và gia hạn giấy phép thành lập Sở giao dịch hàng hóa hay các điều kiện liên quan đến vốn góp, thời gian nắm giữ cổ phần, thông báo liên thông với Sở giao dịch ở nước ngoài, v.v.
Trong bối cảnh này, Chính phủ đã nỗ lực thúc đẩy việc cắt giảm và đơn giản hóa thủ tục hành chính thông qua các Nghị quyết như Nghị quyết 02/NQ-CP ngày 5/1/2024 và Chỉ thị 16/CT-TTg ngày 20/5/2024, nhằm cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Tuy nhiên, các chuyên gia lo ngại rằng dự thảo Nghị định lại bổ sung nhiều thủ tục không cần thiết, đi ngược với chủ trương cải cách hành chính của Đảng và Nhà nước.
Do đó, nhiều ý kiến đề xuất Bộ Công Thương cần xem xét lại các quy định về thủ tục hành chính trong dự thảo, đảm bảo rằng chỉ những thủ tục thực sự cần thiết cho quản lý nhà nước mới được giữ lại. Các thủ tục cần phù hợp với luật hiện hành như Luật Thương mại, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư và các văn bản pháp luật khác, đồng thời giảm thiểu chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.
Phạm Vi Quản Lý Mở Rộng Quá Nhiều So Với Hiện Tại
Bên cạnh đó, dự thảo còn mở rộng phạm vi quản lý đáng kể so với quy định hiện tại. Điều này bao gồm cấp đăng ký kinh doanh, công nhận cơ sở đào tạo nghiệp vụ, phê duyệt chương trình đào tạo, xử lý tiền ký quỹ, triển khai các biện pháp quản lý khẩn cấp, và nhiều quy định về đối tượng, chủ thể giao dịch và phương thức giao dịch.
Việc mở rộng này tạo ra nhiều gánh nặng cho cơ quan quản lý nhà nước cũng như doanh nghiệp, đòi hỏi phải bổ sung nguồn lực, đầu tư hạ tầng vật chất, kỹ thuật và công nghệ. Đồng thời, yêu cầu sửa đổi hoặc ban hành thêm các văn bản pháp luật hướng dẫn sẽ làm tăng chi phí và phức tạp hóa quy trình vận hành thị trường.
Trong khi đó, nguồn lực về nhân sự, cơ sở vật chất và kỹ thuật hiện tại vẫn còn nhiều hạn chế. Các chuyên gia cho rằng, việc quản lý nhà nước cần tuân theo các quy luật phát triển kinh tế-xã hội và đảm bảo sự ổn định, bền vững của thị trường. Nguồn lực hiện có cần được sử dụng một cách hợp lý và hiệu quả.
Điều Kiện Thành Lập Sở Giao Dịch Hàng Hóa Vẫn Chưa Rõ Ràng
PGS.TS Đinh Dũng Sỹ, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật Văn phòng Chính phủ, chỉ ra rằng điều kiện thành lập Sở giao dịch hàng hóa trong Điều 9 của dự thảo còn quá mù mờ và trừu tượng. Chẳng hạn, khoản 8 quy định rằng đề án thành lập và phương án kinh doanh phải đảm bảo không gây tác động tiêu cực đến thị trường, không ảnh hưởng đến chỉ số giá tiêu dùng hay gây ra cạnh tranh không lành mạnh. Tuy nhiên, đây là những điều kiện rất khó đánh giá tại giai đoạn đề án xin thành lập, dễ dẫn đến sự tùy tiện trong quá trình xét duyệt của cơ quan chức năng.
Ông Sỹ cũng nhấn mạnh rằng thay vì đưa ra những điều kiện không rõ ràng như vậy, Nghị định cần quy định cụ thể các biện pháp quản lý và giải quyết các vấn đề trong quá trình hoạt động của Sở giao dịch hàng hóa, để tránh tình trạng gặp khó khăn ngay từ giai đoạn xin cấp phép.
Ngoài ra, khoản 9 Điều 9 yêu cầu Sở giao dịch hàng hóa phải có hệ thống thông tin đáp ứng các yêu cầu về công nghệ và kỹ thuật, nhưng không có quy định cụ thể về tiêu chuẩn và yêu cầu đối với hệ thống này. Điều này khiến doanh nghiệp khó thực hiện, và cơ quan có thẩm quyền cũng khó kiểm tra, thẩm định.
Vì vậy, ông Sỹ cho rằng cần quy định rõ ràng hơn về các yêu cầu công nghệ và kỹ thuật để đảm bảo sự minh bạch trong quá trình thành lập và vận hành Sở giao dịch hàng hóa, đồng thời giúp doanh nghiệp và cơ quan quản lý dễ dàng tuân thủ các quy định pháp luật.